Độc lập tự do của dân tộc luôn là điều thiêng liêng và quý giá. Để có được sự độc lâp tự do ấy toàn thể dân tộc, quốc gia đã phải trải qua biết bao trận chiến, biết bao sự hy sinh, những tổn thương và mất mát. Điện Biên Phủ trên không là một trong các trận chiến ấy, nó đã đánh dấu mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh của dân tộc Việt Nam, khẳng định sức mạnh, niềm tin và ý chí mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam trên con đường khao khát tự do, độc lập. Không có thành công nào là dễ dàng và cũng không có chiến thắng nào mà không có mất mát, đau thương. Nhân kỷ niệm 46 năm chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972, một lần nữa ôn lại, tôn vinh, khơi dậy sức mạnh tinh thần to lớn để các thế hệ hôm nay suy ngẫm, thể hiện rõ trách nhiệm đối với các thế hệ cha anh, đối với lịch sử, đối với hiện tại và tương lai đất nước.
Trận Điện Biên Phủ trên không là cuộc đụng đầu mang ý nghĩa chiến lược của quân và dân ta với lực lượng không quân mạnh mẽ của Mỹ. Những phương tiện chiến tranh tối tân bậc nhất đương thời đã thất bại trước sức mạnh to lớn của ý chí Việt Nam, của nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam.
Vào những năm cuối thập kỷ 60 và những năm đầu thập kỷ 70 của thế kỷ XX, thế và lực của ta trên chiến trường miền Nam Việt Nam thể hiện rõ ưu thế cho thực hiện thắng lợi sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Mỹ và chính quyền Sài Gòn đã có nhiều thay đổi phương kế chiến lược, nhưng vẫn không thế cứu vãn được tình thế sụp đổ.
Sự ngoan cố của kẻ xâm lược, Mỹ vẫn chưa chịu thất bại và muốn cứu vớt trong ký kết Hiệp định Paris về Việt Nam có lợi thế cho chúng. Mỹ đã đẩy tính chất ác liệt của cuộc chiến tranh ở Việt Nam đến đỉnh cao nhất lúc bấy giờ. Chúng còn huênh hoang về đưa “miền Bắc Việt Nam trở về thời kỳ đồ đá; các phi công B52 dạo mát trên bầu trời Hà Nội”.
Với tầm nhìn chiến lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dự báo từ trước: “Sớm muộn Đế Quốc Mỹ cũng sẽ đưa B52 ra ném bom Hà Nội rồi có thua mới chịu thua. Ở Việt Nam, Mỹ nhất định thua, nhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội”.
20h18 phút ngày 18/12/1972, chiến dịch tiến công miền Bắc Việt Nam bằng pháo đài bay chiến lược B52 của Mỹ phát hỏa. Những loại vũ khí chiến lược tối tân, hiện đại đã có và được huy động, tập trung vào một thời gian ngắn, không gian hẹp, cho nên tính chất ác liệt của cuộc chiến lên đến đỉnh cao nhất.
Cuộc đối đầu lịch sử này không chỉ về lực, về vũ khí, phương tiện chiến tranh, mà còn là sự thử thách lòng dũng cảm, sự đấu trí, đấu sức sáng tạo giữa hai lực lượng cách mạng và phản cách mạng; chính nghĩa và phi nghĩa một cách quyết liệt nhất.
Với 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972, quân và dân miền Bắc đã hạ thủ 81 máy bay các loại, trong đó có 34 pháo đài bay B52, đồng thời đã đánh gục ý đồ của Mỹ, mở đường rộng lớn cho việc ký kết Hiệp định Paris về Việt Nam ngày 27/1/1973.
Chiến dịch “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972 là đỉnh cao nhất của sự đối đầu quân sự giữa quân Mỹ, đặc biệt là lực lượng không quân với các lực lượng cách mạng ở Việt Nam khi đó. Nó là nấc thang cuối cùng của sự ngoan cố và tội ác, bắt buộc quân Mỹ phải ra khỏi miền Nam Việt Nam, đồng thời tạo ra tiền đề cho giải phóng hoàn toàn miền Nam, thực hiện thống nhất đất nước.
Chiến thắng Điện Biên Phủ trên không là chiến thắng của con người Việt Nam với khát vọng hoà bình, với chân lý thời đại: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”; là chiến thắng của lương tri và phẩm giá con người.
Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972 đã đi vào lịch sử, nhưng nó vẫn còn nguyên giá trị, tinh thần bất diệt trong lịch sử dân tộc cũng như sự ngưỡng mộ của nhân dân tiến bộ trên thế giới. Trong bối cảnh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa phải thường xuyên sẵn sàng đối phó với những cuộc chiến tranh xâm lược sử dụng vũ khí công nghệ cao thì hơn lúc nào hết phải khơi dậy giá trị, ý nghĩa lịch sử và hiện thời của chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không năm 1972. Qua đó để tôn vinh đức tính hy sinh, lòng dũng cảm, ý chí quật cường, trí tuệ sáng tạo của mỗi con người Việt Nam một cách thiết thực.
Vũ Thị Bích Hạnh (Sưu tầm và biên soạn)