Cách đây vừa tròn 60 năm, ngày 02/01/1963, tại Ấp Bắc (xã Tân Phú, huyện Cai Lậy, tỉnh Mỹ Tho - nay là xã Tân Phú, thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang), bộ đội ta cùng với lực lượng vũ trang địa phương và nhân dân Mỹ Tho đã chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, đánh bại 5 đợt tiến công của Mỹ - ngụy, làm nên Chiến thắng Ấp Bắc lẫy lừng, mở ra một giai đoạn mới tất thắng trên chiến trường chống Mỹ ở miền Nam.
Bị thất bại thảm hại trong chiến lược “chiến tranh đơn phương” ở miền Nam, năm 1961, đế quốc Mỹ chuyển sang thực hiện chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, nhằm dập tắt phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân miền Nam. Để thực hiện chiến lược này, chính quyền Mỹ đề ra kế hoạch Staley - Taylor nhằm bình định miền Nam trong vòng 18 tháng.Trong đó, biện pháp quan trọng hàng đầu là áp dụng chiến thuật cơ động bằng máy bay trực thăng và xe thiết giáp (chiến thuật “trực thăng vận” và “thiết xa vận”) để càn quét lực lượng vũ trang cách mạng của ta.
Nhận được tin địch sẽ tổ chức cuộc càn quét vùng giải phóng thuộc 2 huyện Cai Lậy và Châu Thành, Khu ủy Khu 8 đã điều động Đại đội 1 thuộc Tiểu đoàn 261 và Đại đội 1 thuộc Tiểu đoàn 514, 1 khẩu đội cối 60 ly, trung đội bộ đội huyện Châu Thành khẩn trương chuẩn bị mọi mặt sẵn sàng đánh thắng cuộc càn quét của địch vào Ấp Bắc. Tổ chức củng cố, cải tạo hệ thống công sự, trận địa sẵn có, dự kiến các phương án đánh máy bay, xe bọc thép; chuẩn bị nơi trú ẩn cho người già, phụ nữ, trẻ em trong ấp. Đến 20 giờ ngày 01/01/1963, mọi công tác chuẩn bị đã hoàn thành.
Rạng sáng ngày 02/01/1963, địch mở cuộc hành quân càn quét mang mật danh “Đức Thắng 1-63”, đánh vào Ấp Bắc. Trong khoảng 20 giờ chiến đấu kiên cường, căng thẳng, quyết liệt, quân và dân Ấp Bắc đã mưu trí, anh dũng chiến đấu, đánh bại hoàn toàn 5 đợt tiến công của Mỹ - ngụy, tiêu diệt và làm bị thương 450 tên địch (trong đó có 11 cố vấn và nhân viên kỹ thuật Mỹ), bắn rơi 5 máy bay trực thăng, bắn hư hỏng nhiều chiếc khác; phá hủy 3 xe bọc thép M113, đánh chìm 01 tàu chiến trên sông. Bộ đội và du kích chỉ sử dụng khoảng 5.000 viên đạn các loại.
Chiến thuật "trực thăng vận" của Mỹ trong trận Ấp Bắc.
Chiến thắng Ấp Bắc 1963 đã đi vào lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước như một trong những chiến công oanh liệt, có ý nghĩa lịch sử vô cùng quan trọng:
Thứ nhất, Chiến thắng Ấp Bắc gây tiếng vang lớn, giáng một đòn mạnh mẽ vào chiến thuật "trực thăng vận", "thiết xa vận" của Mỹ - ngụy, góp phần làm phá sản chiến lược "Chiến tranh đặc biệt"; cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh cách mạng miền Nam, mở ra phong trào "Thi đua Ấp Bắc, giết giặc lập công".
Thứ hai, Chiến thắng Ấp Bắc khẳng định bước phát triển mới của nghệ thuật chỉ đạo tiến hành chiến tranh cách mạng và nghệ thuật quân sự Việt Nam, đánh dấu sự chuyển biến về chất của chiến tranh cách mạng và sự trưởng thành của lực lượng vũ trang cách mạng miền Nam.
Thứ ba, Chiến thắng Ấp Bắc góp phần củng cố niềm tin vững chắc vào sự nghiệp cách mạng, vào đường lối kháng chiến của Đảng; cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta quyết tâm tiến lên để giành thắng lợi.
Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Ấp Bắc (02/01/1963 - 02/01/2023) là dịp để chúng ta ôn lại truyền thống lịch sử cách mạng của dân tộc, qua đó, tiếp thêm sức mạnh, bồi đắp niềm tin và lòng tự hào về Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại; tự hào về truyền thống đấu tranh bất khuất, kiên cường của dân tộc ta; về ý chí quyết chiến, quyết thắng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta trước mọi kẻ thù xâm lược; quyết tâm, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, xây dựng và phát triển đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.
Ngô Văn An – Phòng CTCT&SV