Trường Đại học Nha Trang tiền thân là khoa Thủy sản thành lập năm 1959 tại Học viện Nông lâm Hà Nội. Trải qua 59 năm xây dựng và phát triển, Trường đã trở thành một trong những cơ sở đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực quy mô lớn; là cơ sở nghiên cứu chủ đạo, triển khai ứng dụng công nghệ tiên tiến, đặc biệt trong lĩnh vực thủy sản phục vụ phát triển kinh tế - xã hội khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và phạm vi cả nước.
Ngày 01/8/1959 Khoa Thủy sản trực thuộc Học viện Nông Lâm được thành lập. Khoa Thủy sản có nhiệm vụ tổ chức thực hiện công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học kỹ thuật về thủy sản. Khoa gồm có các ngành Đánh cá, Nuôi cá và Chế biến thủy sản.
Năm 1966, thành lập Trường Thủy sản thuộc Tổng cục Thủy sản trên cơ sở khoa Thủy sản thuộc Trường Đại học Nông nghiệp và Trường Trung học Thủy sản Trung ương 1.
Năm 1976, Trường Thủy sản đã tiếp nhận một phần lớn khuôn viên của tu viện dòng Thánh Saint Jean Baptiste De La Salle ở Nha Trang. Tháng 10/1976, Trường Thủy sản chính thức được mang tên Trường Đại học Hải sản và tuyển sinh khóa 18 - khóa đầu tiên tại Nha Trang.
Tháng 8/1981, Trường Đại học Hải sản được đổi tên thành Trường Đại học Thủy sản. Nhà trường là đơn vị đầu tiên áp dụng thành công mô hình đào tạo theo địa chỉ, mở đầu cho chủ trương đa dạng hóa các loại hình đào tạo của ngành Đại học Việt Nam. Trường Đại học Thủy sản còn là đơn vị đầu tiên trong cả nước cho tôm sú đẻ nhân tạo thành công, nâng cao uy tín, chất lượng của Nhà trường và đưa Nha Trang, Phú Khánh trở thành trung tâm sản xuất tôm sú giống lớn nhất, chất lượng cao của cả nước, tạo nhiều cơ hội nghề nghiệp và việc làm cho người dân địa phương.
Tháng 1/2006, Chính phủ quyết định thành lập đơn vị đào tạo trực thuộc Trường Đại học Thủy sản đặt tại tỉnh Kiên Giang.
Tháng 4/2006, Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định thành lập Phân hiệu Kiên Giang thuộc Trường Đại học Thủy sản và khai giảng khóa
đầu tiên (năm học 2006 - 2007) tại Phân hiệu.
Ngày 02/10/2006, tại Lễ kỷ niệm truyền thống và khai giảng năm học mới, Nhà Trường đã vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động do Chủ tịch nước trao tặng. Đồng thời, công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ đổi tên Trường Đại học Thủy sản thành Trường Đại học Nha Trang.
Lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng lao động
Từ khởi đầu là Khoa Thủy sản với 7 cán bộ giảng viên, lực lượng giảng dạy chuyên ngành hầu như không có, các thầy cô vừa giảng dạy vừa hoàn thiện bài giảng, tự làm dụng cụ thí nghiệm thực hành và định hình chương trình môn học…Qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, đến nay Trường Đại học Nha Trang đã trở thành cơ sở đào tạo công lập đa ngành, đa lĩnh vực với quy mô lớn. Nhà trường hiện có gần 700 cán bộ viên chức (CBVC), trong đó hơn 500 cán bộ giảng dạy (60% được đào tạo ở các nước phát triển), với 20 PGS, 120 tiến sĩ, và hơn 340 thạc sỹ.
Là đại học lớn của khu vực Nam Trung bộ, Đại học Nha Trang hiện có 12 khoa, viện đào tạo và nghiên cứu khoa học, có 32 ngành/chuyên ngành đào tạo trình độ đại học, 18 chuyên ngành đào tạo thạc sỹ và 6 chuyên ngành đào tạo tiến sĩ. Trường là đơn vị hai lần đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục. Năm 2009, trở thành một trong 20 trường ĐH đầu tiên của cả nước được Hội đồng Quốc gia kiểm định chất lượng giáo dục công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục. Tháng 9.2017, Trường tiếp tục được Trung tâm kiểm định chất lượng giáo dục (ĐH Quốc gia TP.HCM) công nhận đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục lần thứ hai (giai đoạn 2012 -2017).
Lễ công bố quyết định và trao giấy chứng nhận kiển định chất lượng giáo dục
Để đáp ứng tốt mục tiêu hàng đầu là nâng cao chất lượng đào tạo, trong những năm qua, Nhà trường đã huy động mọi nguồn lực cho công tác tăng cường cơ sở vật chất. Cùng với việc hiện đại hóa trang thiết bị của hơn 100 phòng học ở 8 khu giảng đường; hệ thống hơn 40 phòng thí nghiệm, phòng chuyên đề được hiện đại hóa, đạt tiêu chuẩn quốc tế với hơn 1.000 máy móc thiết bị hiện đại đủ khả năng đáp ứng mọi nhu cầu của sinh viên, học viên cao học và NCS; Thư viện số với hơn 200.000 tài liệu, luôn đáp ứng nhu cầu của người học mọi lúc, mọi nơi; gần 1.000 máy tính được kết nối internet luôn phục vụ tốt các hoạt động giảng dạy, quản lý và học tập, nghiên cứu của cán bộ viên chức, học viên, sinh viên; ký túc xá với hơn 4.000 chỗ ở được đổi mới phương pháp quản lý, cách thức phục vụ, qua đó đem lại sự hài lòng, thoải mái cho sinh viên và học viên nội trú; các công trình thể thao, vui chơi giải trí (sân vận động, nhà thi đấu đa năng…) và cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện, tạo cho khuôn viên Trường vẻ đẹp đặc trưng… Cùng với hiện đại hóa cơ sở vật chất, Nhà trường tiếp tục đầu tư xây dựng mới hơn 1.000 chương trình học phần để phù hợp với chuẩn đầu ra và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của đào tạo tín chỉ.
Tòa nhà hành chính đa năng, hiện đại
Khu thí nghiệm về công nghệ sinh học
Hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ được Nhà trường xác định là nhiệm vụ then chốt. Trong những năm qua, Trường Đại học Nha Trang đã tranh thủ các nguồn lực để đầu tư cho con người và cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ. Sự đầu tư này đã mang lại nhiều kết quả quan trọng với các thành tựu nổi bật, mang thương hiệu Đại học Nha Trang như: sinh sản nhân tạo và nuôi thương phẩm một số đối tượng thủy sản (cá chẽm, cá chim vây vàng…), hai đối tượng này được các nhà khoa học của Trường nghiên cứu thành công quy trình khép kín từ quản lý đàn cá bố mẹ, sinh sản nhân tạo, dinh dưỡng và thức ăn,… đến các phương pháp phòng trị bệnh; Nghiên cứu công nghệ sản xuất thức ăn công nghiệp nuôi tôm hùm bông và tôm hùm xanh; Nghiên cứu một số đặc tính và bảo quản tinh trùng của cá Chẽm Mõm Nhọn; Nghiên cứu một số đặc tính lý, hoá học và bảo quản tinh trùng cá mú cọp tại Việt Nam; Nghiên cứu và chế tạo các sản phẩm tàu vỏ nhựa (composite) phục vụ cho đánh cá xa bờ, du lịch, tuần tra, kiểm ngư,..; Nghiên cứu, sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng từ phần nguyên liệu còn lại trong chế biến thủy sản đã được các nhà khoa học thực hiện và chuyển giao công nghệ, đặc biệt là công nghệ sản xuất chitin, chitosan từ đầu vỏ tôm, các sản phẩm chitosan ứng dụng trong nông nghiệp và thực phẩm.
Tàu vỏ composite chuyên dùng câu cá ngừ đại dương - YANMAR 01 do Viện Nghiên cứu chế tạo tàu thủy hợp tác với Công ty Yanmar (Nhật Bản) nghiên cứu, sản xuất
Xác định hợp tác quốc tế là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển, nâng cao vị thế của Nhà trường. Vì vậy, Trường Đại học Nha Trang đã chủ động thiết lập mối quan hệ hợp tác về đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, trao đổi chuyên gia và sinh viên với 60 trường đại học, viện nghiên cứu, các tổ chức phi chính phủ trên thế giới đến từ Na Uy, Pháp, Séc, Mỹ, Úc, Nhật, Anh, Bỉ, Hàn quốc, Thái Lan,… Nhiều đề tài, dự án quốc tế được triển khai đã góp phần nâng cao năng lực cho cán bộ, tăng cường cơ sở vật chất, nâng cao vị thế của Nhà trường, nổi bật là các dự án do chính phủ Na Uy tài trợ, các đề tài nghiên do Úc, Mỹ, Pháp... tài trợ. Đồng thời, Nhà trường đã tăng cường đào tạo các khóa học theo chương trình ngắn hạn và dài hạn (đào tạo cấp chứng chỉ, đào tạo đại học và sau đại học) cho sinh viên, học viên đến từ Rwanda, Séc, Pháp, Thái Lan, Lào, Campuchia...
Qua 59 năm xây dựng và phát triển, Nhà trường đã đào tạo cho đất nước nguồn nhân lực chất lượng cao với gần 3.000 thạc sĩ và tiến sĩ, hơn 50.000 cử nhân và kỹ sư. Nhiều cựu sinh viên Trường Đại học Nha Trang đã, đang đảm nhận những vị trí quan trọng trong các cơ quan Đảng, Nhà nước và thành đạt trong hoạt động sản xuất kinh doanh ở mọi miền Tổ quốc. Nhà trường vinh dự được tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý như: Huân chương Lao động hạng Ba (năm 1981), hạng Nhì (năm 1986), hạng Nhất (năm 1989); Huân chương Độc lập hạng Ba (năm 1994), hạng Nhì (năm 1999), hạng Nhất (năm 2004); Anh hùng lao động (năm 2006).
Với phương châm “Luôn tự đổi mới, hướng tới tương lai” và sứ mạng: “Đào tạo nhân lực trình độ cao; nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và cung cấp dịch vụ chuyên môn đa lĩnh vực, trong đó lĩnh vực thủy sản là thế mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội”, Trường ĐH Nha Trang luôn nỗ lực không ngừng để giữ vững vị thế và vươn lên, hướng đến tầm nhìn: “Đến năm 2030 là trường ĐH đa lĩnh vực có uy tín trong đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ hàng đầu khu vực Đông Nam Á về lĩnh vực khoa học thủy sản và một số ngành kinh tế biển”.
Kế thừa và phát huy truyền thống 59 năm qua, tập thể cán bộ viên chức và học viên, sinh viên Trường Đại học Nha Trang anh hùng đang tiếp tục phấn đấu để xây dựng Nhà trường thành trung tâm đào tạo nhân lực trình độ cao; nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và cung cấp dịch vụ chuyên môn đa lĩnh vực, trong đó lĩnh vực thủy sản là thế mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, góp phần đắc lực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước./.
Khoa Khoa học XH và Nhân văn