Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa, trong giai đoạn 2015 – 2020 kinh tế tiếp tục phát triển với nhiều kết quả nổi bật đáng ghi nhận, cụ thể như:
5 năm qua, trong điều kiện phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức, Khánh Hòa luôn duy trì được sự phát triển ổn định của nền kinh tế. Giai đoạn 2016 - 2019, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) bình quân 7,7%/năm; tuy nhiên, từ đầu năm 2020, do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, kinh tế của tỉnh đã giảm sút đáng kể, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) bình quân giai đoạn 2016 - 2020 là 6,1%/năm (mục tiêu Nghị quyết đề ra từ 7,5-8%/năm). GRDP bình quân đầu người năm 2020 đạt 73,31 triệu đồng, đạt mục tiêu Nghị quyết đề ra. Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội trong 5 năm 2016 - 2020 đạt 206,87 nghìn tỷ đồng, tăng bình quân 12,6%/năm. Tỷ lệ huy động vốn đầu tư phát triển toàn xã hội trên GRDP bình quân đạt 53,5%/năm, đạt mục tiêu Nghị quyết đề ra (50-60%/năm). Nguồn vốn ngân sách, đầu tư theo hình thức BT và sử dụng vốn ODA để triển khai các dự án xây dựng hạ tầng có tác dụng lan tỏa, có tính liên kết vùng, nhằm đẩy mạnh quá trình đô thị hóa của tỉnh.
Phát huy lợi thế đặc thù vừa có biển, đồng bằng, miền núi, vừa thuận lợi về giao thông, hệ thống cảng biển, kinh tế của tỉnh từng bước đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh và từng bước hội nhập quốc tế. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng khu vực dịch vụ - du lịch và công nghiệp - xây dựng, giảm tỷ trọng khu vực nông - lâm - thủy sản, đúng định hướng Nghị quyết đề ra. Đến nay, giá trị các ngành kinh tế biển và ven biển của Khánh Hòa chiếm khoảng 80% tổng sản phẩm (GRDP) trên địa bàn.
Ngành công nghiệp được cơ cấu lại, phát triển theo cả chiều rộng và chiều sâu, chú trọng phát triển theo chiều sâu, nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của các sản phẩm công nghiệp, góp phần ổn định và phát triển nền kinh tế của tỉnh. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng bình quân 6,5%/năm, giá trị sản phẩm công nghiệp chế biến, chế tạo trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp là 95,3%.
Các ngành dịch vụ tiếp tục phát triển nhanh với tốc độ tăng trưởng bình quân 6,8%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng GRDP.
Ngành nông nghiệp được cơ cấu lại theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Trồng trọt ổn định, sản lượng lương thực có hạt bình quân đạt 255,9 nghìn tấn/năm, tăng bình quân 0,8%/năm; từng bước hình thành các vùng sản xuất tập trung, thâm canh..., tăng cường liên kết theo chuỗi, nâng cao giá trị của nông sản. Kinh tế nông thôn từng bước chuyển dịch theo hướng tăng công nghiệp, dịch vụ; các hình thức tổ chức sản xuất tiếp tục đổi mới theo hướng tích cực; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được tăng cường, bộ mặt nhiều vùng nông thôn thay đổi, đời sống vật chất và tinh thần của dân cư ở hầu hết các vùng nông thôn ngày càng được cải thiện, an sinh xã hội được đảm bảo.
Để cải thiện môi trường đầu tư sản xuất, kinh doanh, 5 năm qua, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động nghiên cứu, khai thác, sáng chế; hỗ trợ thúc đẩy các hoạt động khởi nghiệp, khuyến khích các hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi và đăng ký thành lập doanh nghiệp; duy trì mở rộng các dịch vụ khai thuế qua mạng, nộp thuế điện tử. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của Khánh Hòa thuộc nhóm điều hành “Khá” so với cả nước.
Tổng thu ngân sách trong 5 năm (2016 - 2020) đạt 91.541 tỷ đồng, trong đó năm cao nhất (2018) đạt 21.868 tỷ đồng. Thu nội địa bình quân giai đoạn 2016 - 2020 tăng 1,4%/năm (giai đoạn 2016 - 2019 tăng 11,6%/năm).
Công tác quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản đạt được một số kết quả. Đến nay, 100% huyện, thị xã, thành phố đã hoàn thành quy hoạch sử dụng đất. Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đạt 99,42% kế hoạch, ước đạt 100% diện tích các loại đất. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát đã kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm việc tự ý chuyển mục đích sử dụng đất và xây dựng các công trình trái phép trên đất nông nghiệp, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất rừng, đất nông nghiệp không đúng đối tượng; xử lý trách nhiệm người đứng đầu các địa phương để xảy ra vi phạm trong công tác quản lý khoáng sản. Công tác rà soát, kiểm tra, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường được quan tâm, 90% các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh đạt các tiêu chuẩn về môi trường, đạt mục tiêu Nghị quyết đề ra.
Để góp phần nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu, hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra, tỉnh đã tích cực triển khai thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa; cụ thể hóa Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2016 - 2020; xây dựng Kế hoạch kiểm soát, bảo vệ tài nguyên du lịch gắn với phát triển du lịch tỉnh Khánh Hòa. Hàng năm, các địa phương xây dựng, triển khai kế hoạch phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; đồng thời thực hiện các biện pháp để nâng cao nhận thức của cộng đồng về quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng.
Bên cạnh kết quả đạt được, lĩnh vực kinh tế vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: Kinh tế tăng trưởng chưa tương xứng với tiềm năng, đổi mới kinh tế thiếu đồng bộ, một số chỉ tiêu về kinh tế chưa đạt mục tiêu đề ra,…
Phát huy những kết quả đã đạt được đồng thời khắc phục những hạn chế còn tồn tại, Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa đề ra các chỉ tiêu chủ yếu về kinh tế đến năm 2025:
- Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) bình quân hàng năm đạt 7,5% trở lên.
- GRDP bình quân đầu người năm 2025 đạt 5.685 USD.
- Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tiếp tục tăng tỷ trọng các ngành dịch vụ (chiếm 52,6%), công nghiệp, xây dựng (chiếm 31,1%) và giảm tỷ trọng các ngành nông, lâm, thủy sản (chiếm 7,8%).
- Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa năm 2025 đạt 2 tỷ USD.
- Thu ngân sách nội địa năm 2025 gấp 2,2 lần so với năm 2020.
- Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội 5 năm 2021 - 2025 đạt trên 360 nghìn tỷ đồng, tốc độ tăng bình quân hàng năm trên 12%.
- Tỷ lệ huy động vốn đầu tư phát triển toàn xã hội/GRDP hàng năm đạt 55-60%.
- Tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) trong GRDP bình quân hàng năm đạt 32,8%.
- Tốc độ tăng năng suất lao động (giá so sánh) bình quân giai đoạn 2021 - 2025 đạt 6,8%.
Để đạt được mục tiêu đó, Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa đề ra các nhiệm vụ và giải pháp cơ bản:
Tiếp tục tập trung đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả 4 chương trình kinh tế - xã hội (Chương trình phát triển nguồn nhân lực; Chương trình phát triển đô thị; Chương trình xây dựng nông thôn mới; Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) để các địa phương trên địa bàn tỉnh phát triển đồng bộ, toàn diện ở tất cả các lĩnh vực.
Tập trung xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách, bố trí nguồn lực và thu hút đầu tư để đẩy mạnh phát triển 03 vùng động lực của tỉnh, góp phần đưa tỉnh trở thành một trong những trung tâm kinh tế của khu vực và cả nước. Trong đó, khu vực vịnh Vân Phong là vùng kinh tế trọng điểm, động lực của tỉnh và khu vực Nam Trung bộ; thành phố Nha Trang là vùng trọng điểm về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội; khu vực vịnh Cam Ranh là vùng trọng điểm về kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh.
Tiếp tục đẩy mạnh phát triển các ngành kinh tế biển nhằm phát huy các lợi thế, tiềm năng của tỉnh và bảo vệ chủ quyền biển đảo, tập trung vào các ngành: Dịch vụ du lịch biển, đảo chất lượng cao; công nghiệp, cảng biển, vận tải biển - hàng không; kinh tế đảo; nuôi trồng, khai thác, chế biến thủy sản gắn với xây dựng nông thôn mới. Xây dựng các khu kinh tế gắn với phát triển các khu đô thị ven biển; phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá.
Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên. Tăng cường bảo vệ rừng, nhất là rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, ngăn chặn có hiệu quả nạn phá rừng. Chủ động phòng, chống thiên tai, biến đổi khí hậu để giảm thiểu thiệt hại, không để bị động, bất ngờ; nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai. Tiếp tục đầu tư nâng cao khả năng chống chịu trước thiên tai của công trình kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đê điều, hồ đập. Chú trọng lồng ghép công tác phòng ngừa thiên tai vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, nhất là cơ sở hạ tầng ở các khu đô thị, các dự án ven sông, sát núi... phải đảm bảo khả năng tiêu thoát lũ, chống ngập lụt, sạt lở.
Đầu tư kết cấu hạ tầng đồng bộ; đẩy mạnh cơ cấu lại các ngành kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng tăng trưởng, hiệu quả, sức cạnh tranh và chủ động hội nhập quốc tế; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp; chú trọng phát triển khu vực kinh tế tư nhân, nâng cao hiệu quả kinh tế nhà nước;…
Tài liệu tham khảo: Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2020-2025.
Phạm Quang Huy – Khoa KH Xã hội và Nhân văn.