Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV diễn ra trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Kỳ họp có ý nghĩa lịch sử mang tầm chiến lược cả về mặt chính trị và pháp lý, thể chế hóa các chủ trương, kết luận của Đảng, có nhiều dấu ấn lịch sử về tư duy đổi mới, sáng tạo, với nhiều quyết sách lớn, quan trọng, tạo nền tảng cho đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, giàu mạnh, thịnh vượng.
Kỳ họp được diễn ra trong hai đợt (từ ngày 05 - 29/5 và từ ngày 11 - 27/6/2025) tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. Sau 35 ngày làm việc, với tinh thần dân chủ, khoa học, cầu thị và trách nhiệm cao trước cử tri, Nhân dân và đất nước, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã hoàn thành chương trình đề ra và thành công tốt đẹp.
Kỳ họp đã xem xét thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; thông qua 34 luật và 13 nghị quyết quy phạm pháp luật, cho ý kiến đối với 06 dự án luật khác; xem xét quyết định sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, quyết định ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031; thành lập Hội đồng bầu cử Quốc gia; xem xét, quyết định công tác tổ chức, nhân sự thuộc thẩm quyền. Bên cạnh đó Quốc hội đã xem xét, quyết định các nội dung về kinh tế - xã hội, tài chính, ngân sách nhà nước, chủ trương đầu tư các dự án quan trọng; tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn; xem xét báo cáo về tổng hợp kiến nghị của cử tri và Nhân dân, báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri cùng một số nội dung quan trọng khác.
Đối với công tác lập hiến, lập pháp, Quốc hội đã xem xét thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhằm tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp theo chủ trương Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025, Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.
Để bảo đảm quy trình xây dựng Nghị quyết này, Quốc hội đã thông qua 02 nghị quyết, gồm: Nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Nghị quyết về việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Đồng thời, Quốc hội đã xem xét thông qua Luật tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Luật Thanh tra (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Tòa án nhân dân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế giá trị gia tăng; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi); Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi); Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Luật Hóa chất (sửa đổi); Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật Nhà giáo; Luật Việc làm (sửa đổi); Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi); Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi); Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân; Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi); Luật Đường sắt (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự; Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; Nghị quyết về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật; Nghị quyết về việc thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công; Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết Thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội; Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng; Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng; Nghị quyết về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp; Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nội quy kỳ họp Quốc hội ban hành kèm theo Nghị quyết số 71/2022/QH15 của Quốc hội; Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; Nghị quyết về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi; Nghị quyết về việc thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, các luật tố tụng và luật khác có liên quan.
Các dự án luật được Quốc hội cho ý kiến gồm: Dự án Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù; dự án Luật dẫn độ; dự án Luật Tình trạng khẩn cấp; dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự; dự án Luật Tương trợ tư pháp về hình sự; thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.
Về công tác nhân sự và xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng, Quốc hội đã thảo luận xem xét, thống nhất thông qua: Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh; Nghị quyết về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026 (Theo đó, Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 là Chủ nhật, ngày 15/3/ 2026); Nghị quyết về số lượng thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV.
Quốc hội đã xem xét, thông qua 03 nghị quyết về chủ trương đầu tư và điều chinh chủ trương đầu tư đối với một số dự án quan trọng, bao gồm: Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn – Pleiku; Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh; Nghị quyết về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (giai đoạn 1). Bên cạnh đó, Quốc hội cũng đã xem xét, thông qua 03 nghị quyết về tài chính, ngân sách nhà nước, cụ thể là: Nghị quyết Bổ sung dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2023 và phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023; Nghị quyết về điều chỉnh, bổ sung dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 và Nghị quyết về việc bổ sung dự toán ngân sách nhà nước chi thường xuyên (nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài) năm 2025.
Bên cạnh đó, Quốc hội đã tiến hành xem xét, thảo luận về các báo cáo: đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025; kết quả thực hiện công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024; kết quả thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2024; tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi đến Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV và kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Đồng thời, Quốc hội đã dành 1,5 ngày để tiến hành chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Tài chính và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về chính trị, pháp lý và phát triển quốc gia. Kỳ họp đã kịp thời thể chế hóa các chủ trương, quyết sách mang tầm chiến lược, đột phá của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, Nhân dân có đời sống ấm no, hạnh phúc. Đây cũng là kỳ họp có tính cách mạng trong quản trị quốc gia, tạo cơ sở pháp lý thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng. Các quyết sách được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp là tiền đề cho đất nước vững bước vào kỷ nguyên phát triển mới, giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc Việt Nam./.
Ngô Văn An – Phòng CTCT&SV